De politie zou het liefste zien dat Sunneklaas op Ameland een officieel evenement wordt. Dat zeggen twee politiechefs. „Het zal nooit meer worden wat het was.”
Sunneklaas een evenement waar extra politie moest worden ingezet? Als iemand dat een paar jaar geleden tegen politiechef Marjan de Ruiter van basisteam Noardeast-Fryslân had gezegd, had ze raar opgekeken. „Ik ben hier begonnen in 2018. Er was altijd reguliere politie-inzet en er waren nooit problemen.”
Tot het afgelopen jaar uit de hand liep toen journalisten van PowNed het eiland betraden. Ze werden opgewacht door een groep Amelanders en kwamen terecht in een wilde achtervolging. Een groepje YouTubers van NXT Media werd daarnaast van het eiland verdreven.
Iets wat eilanders regelen
Een mindshift, noemt districtschef Fryslân Janneke Bakker de confrontatie met PowNed. „Dat zie je natuurlijk wel vaker. Dingen gaan altijd goed en dan ineens krijg je een incident en dan zal het nooit meer worden zoals het was. Dat is ook wel de conclusie die we voor Sunneklaas kunnen trekken.”
Hoe nu verder? Wat in elk geval enorm zou helpen, zeggen de chefs, is om van Sunneklaas een officieel evenement, met een organisatie te maken. Op dit moment heeft het feest geen enkele officiële status. Het is gewoon iets wat de eilanders onderling met elkaar regelen zonder vergunning.
De Ruiter: „Dat is het moeilijke: er zit geen organisatie achter. Anders zeg je gewoon: ‘Geachte burgemeester, ik wil u adviseren om met betrekking tot de organisatie die en die maatregel te treffen.’ Het landelijk evenementenproces werkt als een tierelier als je het doet zoals je het met elkaar hebt afgesproken.”
Hoe nu verder?
Dat is ook onderwerp van gesprek geweest met burgemeester Leo Pieter Stoel bij een evaluatie, die ongeveer een maand na Sunneklaas plaatsvond. „We zijn vooral gaan kijken naar: wat betekent dat voor volgend jaar?”
Als het een officieel evenement is, kan de politie ook gerichter adviezen geven aan een organisatie. „Heel vaak adviseren we dan een evenemententerrein. Dat zou daar ook heel mooi kunnen, om van alle dorpen een evenemententerrein te maken.”
Op die manier hoeft de politie juist niet aanwezig te zijn, zegt een woordvoerder. „Je legt dan de verantwoordelijkheid waar die hoort. In dit geval bij de inwoners.”
Tradities hebben geen organisatie
Een woordvoerder van Ameland laat weten dat het niet aan de gemeente is om er een officieel evenement van te maken. „We snappen dat het veel voordelen zou bieden.”
Maar volgens de gemeente staan tradities er juist om bekend dat er geen organisatoren zijn. „Kijk bijvoorbeeld naar Kerst of Pasen. Het zijn gebruiken of gewoontes die van de ene generatie op de andere worden doorgegeven. Ze bestaan uit ongeschreven regels die mensen met elkaar verbinden en hebben een belangrijk maatschappelijk en sociaal belang.”
Als bewoners zelf met een plan komen voor een evenementenvergunning, zegt de woordvoerder, „dan zullen wij vanzelfsprekend kijken naar de mogelijkheden en dit verzoek in behandeling nemen”.
Bestuurder auto PowNed blijkt ook te zijn aangehouden
De politie heeft na het incident op Ameland ook de autobestuurder van omroep PowNed aangehouden. Eerder was al bekend dat ook twee bewoners waren opgepakt.
Volgens omroepbaas Dominique Weesie van PowNed werkte de bestuurder niet bij de omroep, maar was hij ingehuurd.
Het onderzoek naar de eventuele strafbare feiten is inmiddels afgerond. Uiteindelijk zijn er vijf aangiften gedaan. Drie door PowNed en twee door eilanders.
„Het strafrechtelijk onderzoek is uitgevoerd door de districtsrecherche en heeft zich op beide kanten gericht”, zegt een politiewoordvoerder. De aangiftes die tegen de bestuurder van PowNed zijn gedaan, gaan over gevaarlijk rijgedrag.
Het Openbaar Ministerie neemt binnenkort een beslissing over de vervolging van verdachten. Dat gebeurt met voorrang, omdat het gaat om aangiften van geweldsincidenten tegen journalisten.
